استاد صالح‌محمد افضل در سال 1310 خورشیدی در قریۀ جغاره مربوط ولسوالی انجیل ولایت هرات دیده به جهان گشود. او تحصیلات ابتدایی را در مکتب هندوان به پایان رسانید. در سال 1322 از جانب کمسیون توظیف‌شدۀ وزارت دفاع ملی وقت غرض ادامۀ تحصیل در بخش نظامی به مکتب نظامی (لیسه حربیه) انتخاب گردید و تا صنف دوازدهم در آن مکتب ادامۀ تحصیل داد. در سال 1328 با اخذ شهادت‌نامۀ درجۀ اعلی از لیسۀ حربیه، شامل دانشگاه کابل گردید و در رشتۀ ادبیات فارسی تحصیلات خود را پی گرفت. در سال 1332 از دانشگاه کابل فارغ و در کادر علمی وزارت دفاع ملی به عنوان آموزگار در لیسۀ حربیه تعیین شد.
در این سال‌ها لیسۀ حربیه تحت پوشش و حمایت کشور ترکیه قرار داشت و عده‌ای از استادان ترکی هم در این لیسه تدریس می‌کردند از آن جایی که استاد افضل یکی از جمله استادان لایق و ورزیدۀ این کانون علمی بود، ترک‌ها بنا به احترام خاصی که برایش داشتند به ایشان لقب «افندی» یعنی استاد بزرگ را داده بودند که از همین سبب در میان دوستان و منسوبین اردو به نام «استاد صالح محمد افندی» مشهور بودند.
استاد افندی در سال 1364 به درخواست خود بازنشست شد و به کارهای فرهنگی، مطالعه و کتاب‌فروشی در شهر نو کابل مشغول شد. از اقدامات فرهنگی ایشان باید به سهمگیری در تأسیس انجمن فرهنگی هرات باستان در سال 1366 با شماری از فرهنگیان هرات در کابل اشاره کرد. این انجمن مدتی فعالیت کرد و سه شماره از نشریۀ آن نیز منتشر شد.
در سال 1371در نتیجۀ شدت و فشار جنگ‌های تنظیمی در کابل، این شهر را ترک و به زادگاهش هرات برگشت تا این که به تاریخ 23حوت سال 1384 چشم از جهان پوشید و در جوار مزار خواجه عبدالله انصاری به خاک سپرده شد.
استاد که به چندین زبان از جمله فارسی، پشتو، انگلیسی و آلمانی مسلط بودند، برخی نوشته‌ها و مقالات ایشان در جراید و مجلات وقت پایتخت به چاپ رسیده است. چند اثر مستقل ایشان نیز به زیور طبع آراسته شده و شماری نیز تا کنون به دسترس علاقه‌مندان قرار نگرفته است. آثار ایشان قرار زیر است:
1-گنج بی‌نظیر انشا و نامه‌نگاری (ره‌نمود تحقیقاتی)
2- تاریخچۀ مختصرحربی شونزی (لیسۀ حربیه)
3-گنجینۀ آرزو (مجموعۀ شعر)
4-پراکنده‌های رنگارنگ (مجموعۀ شعر)
5-اشعار نغز و اندیشه‌های پرمغز (گنچین اشعار شعرای بزرگ زبان فارسی)
6-شاه‌راه سعادت (وجیزه‌های ادبی عرفانی و فضایل فرهنگی)
7-فریاد دل (مجموعۀ شعر)
8-سیری در علم منطق و روحیات (چاپ ناشده)
9-شعرا و نویسندگان افغانستان (چاپ ناشده)
10- قواعد و قوانین املا (چاپ ناشده)
11-دستور زبان دری (چاپ ناشده)
12-سیر تکامل صنایع دستی در افغانستان (مونوگراف)
از ایشان یک پسر و پنج دختر تحصیل‌کرده بر جای ماند. چندی پیش حدود دوصدوپنجاه جلد کتاب نفیس و شماری از مجلات قدیمی از جانب فرزند فاضل ایشان آقای محمدداوود افضل و جناب مهندس ایلیار داماد ایشان به کتاب‌خانۀ مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر اهدا شد. مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر از این اقدام فرهنگ‌پرورانۀ خانوادۀ استاد صالح‌محمد افضل سپاس‌گزاری می‌کند.
