تاریخ‌نگار، پژوهشگر و مترجم برجستۀ کشور، زنده‌یاد دکتر جلال‌الدین صدیقی فرزند محمدکریم‌خان صدیقی در سال 1319 خورشیدی در هرات چشم به جهان گشود. موصوف تحصیلات ابتدایی و ثانوی را در دبیرستان سلطان غیاث‌الدین غوری تا سال 1340 پی گرفت و در سال 1341 به دانشگاه کابل راه یافت و پس از چهار سال از رشتۀ ژورنالیزم (خبرنگاری» دانشکدۀ ادبیات و علوم بشری آن دانشگاه فراغت یافت.
او بلافاصله بعد از فراغت به حیث استاد در گروه تاریخ دانشکدۀ علوم اجتماعی مشغول به کار شد. سال 1348 تا 1350 را در ایران سپری کرد و مؤفق به دریافت سند کارشناسی ارشد خود در رشتۀ تاریخ از دانشگاه تهران شد. در سال 1351 بار دیگر به تهران رفت و در سال 1357 از پایان‌نامۀ دکتری خود با عنوان «هرات در دورۀ صفویان» با مؤفقیت دفاع کرد.
پس از برگشت به کشور دوباره به تدریس مشغول شد. بین سال‌های 1362 تا 1364 آمر کتاب‌خانۀ مرکزی دانشگاه کابل و از سال 1365 تا 1368 آمر شعبۀ تاریخ معاصر افغانستان در دانشکدۀ علوم اجتماعی این دانشگاه بود.
دکتر صدیقی تمام فعالیتش در ساحۀ تحقیقات و پژوهش‌های فرهنگی، تاریخی و علمی بوده و به امور سیاسی دخالت و تماسی نداشته و هدفش پرورش فرزندان کشور و منوّر ساختن فرهنگ کشورش بود، وی مداخله در امور سیاسی را مانعی جهت اظهار حقایق تاریخی و پیشبرد مسئولیت یک مؤرخ می‌دانست و تا آخر عمرش خواست با صداقت تمام این وظیفه را حفظ کند.
از جمله تحقیقات او جهت ترفیع در رتبه‌های دانشگاهی باید به «اصول مطالعۀ روزنامه» و «افغانستان در عین الوقایع» باید اشاره کنیم. و از آثار چاپ شده‌اش به 1. تاريخ تمدن اسلام 2. افغانستان در دایره المعارف تاجیک (مشترک با دکتر قربان بابایف 3. با سرزمين نورستان آشنا شويد 4. تاجيکان اثر بابه جان غفوراف برگردان به فارسی از دکتر جلال‌الدین صدیقی 5. افغانستان در سال‌های بیست و سی قرن بيستم (ترجمه) 6. تذکره‌التواریخ عبدالله کابلی اثر دکتر شمس‌الدین نورالدینوف / برگردان به فارسی از جلال‌الدین صدیقی 7. چگونگی استیلای نظام قبیله‌سالاری در افغانستان و … باید اشاره کنیم.
پوهاند دکتر صدیقی نظر به بیماری دیابتی که داشت، در اواخر سال 1371 جهت درمان عازم کشور آلمان گردید و در همان‌جا بود که جنگ‌های داخلی شهر کابل را در بر گرفت و در این جنگ‌ها خانه و کتاب‌خانۀ ارزشمند ایشان غارت شد. این موضوع تأثیر بسیار بدی بر سلامت روحی و جسمی ایشان گذاشت و سرانجام به صبح روز شنبه 30 سرطان/تیر 1375 خورشیدی به عمر پنجاه و هشت سالگی دار فانی را وداع گفت. طبق وصیت، جنازه‌اش را به هرات انتقال و در جوار مزار مولانا عبدالرحمن جامی به خاک سپردند.
ایشان به گواهی شاگردان و دوستانش نمادی از فروتنی و تواضع بودند. آرام، حساب شده و صمیمانه حرف میزدند، می‌نوشتند، فراوان می‌خواندند و اندیشه می‌کردند.
از دکتر جلال‌الدین صدیقی در حدود 300 مقاله بر جای مانده که در نشریات مختلف افغانستان ادب، عرفان، آریانا، خراسان، حجت، غرجستان، هرات، هرات باستان و … و در ایران در مجلات وحید، سخن، آینده، یغما و … به چاپ رسیده است. دکتر حبیب پنجشیری در حدود 60 مقالۀ ایشان را در مقاله‌ای در شمارۀ نخست نامۀ بایسنغر (1398 خورشیدی) شناسایی کرده است. نگارنده از دو سال به اینسو، با همکاری و پیشنهاد دکتر خلیل‌الله افضلی مدیر مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر و رابعه غواص صدیقی همسر دکتر صدیقی در حال گردآوری و آماده‌سازی مجموعه مقالات ایشان هستم که حاصل این تلاش، جمع‌آوری و تایپ 72 مقاله است.
مقالات جمع‌آوری شده از دکتر جلال‌الدین صدیقی:
1 – اصل و نسب و وجه تسمیة ال کرت هرات؛
2 – دو سند مهم (در بارۀ روابط هند انگلیسی با سپاه امیر افغانستان)؛
3 – درگذشت و سرگذشت غبار؛
4 – پیدایش انگور در هرات باستان؛
5 – انتقام بگیران زبان پارسی؛
6 – اشاره‌هایی به نگرش تاریخی استاد خلیلی؛
7 – بازتاب تاریخ‌نگاری تحلیلی در کتاب «فیضی از فیوضات» کاتب؛
8 – ارزش اسناد آرشیفی فیض محمد کاتب، در تدوین تاریخ نوین افغانستان؛
9 – خلج؛
10 – جنبش‌های مردم خراسان در عهد عباسیان؛
11 – سیماهای نخستین آدمیان در شاهنامه؛
12 – شرح حال، وظایف، افکار و آثار علامه استاد صلاح‌الدین سلجوقی؛
13 – بازتاب اندیشه‌های غیرقبیلوی در شاهنامۀ فردوسی و مقایسۀ آن با اندیشه‌های نظام قبیلوی؛
14 – تحلیل و بررسی اهداف والای آفرینشی شاهنامه به استناد مقدمه منصور ابومنصوری؛
15 – بررسی نحوهی بازتاب تضادهای طبقاتی در آثار ناصر خسرو؛
16 – تاجیکان؛
17 – روش تاریخ‌نگاری استاد فکری سلجوقی؛
18 – باغ عدنانی؛
19 – نگاهی به سیر فرهنگ هرات؛
20 – نقش هرات و هراتیان در تدوین، تزیئن و نگهداری شاهنامۀ فردوسی؛
21 – جغرافیای تاریخی خطة باستانی هرات؛
22 – سندی از تلاش‌های هنری یکی از بزرگ‌ترین کتابخانه‌های قرن نهم هجری در هرات؛
23 – افغانستان در قرون جدیده؛
24 – جواهر لعل نهرو، مؤرخ و نویسندۀ مبارز؛
25 – هرات از نظر جهانگردان (1)؛
26 – هرات از نظر جهانگردان (2)؛
27 – هرات از نظر جهانگردان (3)؛
28 – هرات از نظر جهانگردان (4)؛
29 – هرات از نظر جهانگردان (5)؛
30 – هرات از نظر جهانگردان (6)؛
31 – هرات از نظر جهانگردان (7)؛
32 – هرات از نظر جهانگردان (8)؛
33 – آبادانی‌ها و بقایای آثار عمرانی از زمان آل کرت هرات؛
34 – ادبیات درباری؛
35 – بازتاب احوال زحمت‌کشان به ویژه زحمت‌کشان هزاره در آثار منظوم و منثور مرحوم استاد خلیل‌الله خلیلی؛
36 – بازتاب وقایع تاریخی در آثار بیدل؛
37 – بررسی نحوۀ تاریخ‌نگاری پس از انقلاب ثور؛
38 – تجلی شاهنامۀ فردوسی در آثار پژوهشگران شوروی؛
39 – پرابلم‌های تاریخ‌نویسی در افغانستان؛
40 – پیشینۀ تأسیس احزاب سیاسی؛
41 – تجلی فرهنگ کهن در حدودالعالم؛
42 – حصول استقلال سیاسی؛
43 – سرشت و سرنوشت ثروت برمکیان؛
44 – سیر تحول فرمان‌های صلح؛
45 – شگردهای آموزش و پرورش در عصر تیموریان هرات؛
46 – ضرورت بررسی اسناد آرشیفی (1)؛
47 – ضرورت بررسی اسناد آرشیفی (2)؛
48 – ضرورت بررسی اسناد آرشیفی (3)؛
49 – لغو نظام بردگی؛
50 – معرفی حدودالعالم؛
51 – نسخۀ خطی نادر از منتخبات ا. ا. سمیانوف؛
52 – نظری بر مدارس آموزش و پرورش در هرات معاصر؛
53 – نظری به تاریخ و فرهنگ هزاره‌های افغانستان (1)؛
54 – نظری به تاریخ و فرهنگ هزاره‌های افغانستان (2)؛
55 – نقش افغانستان در تاریخ تمدن اسلام (بخش دوم)؛
56 – نقش سید جمال‌الدین افغان در تحریک جنبش‌های آزادی‌خواهی نیم قارۀ هند؛
57 – نگرشی به دستاوردهای هنری برادران ملیت هزاره؛
58 – نهضت مشروطه‌خواهی؛
59 – آزادی بیان و مطبوعات؛
60 – جهاد ملی باید از طریق تأمین اطلاعات و اخبار برای طبقۀ بی‌سواد در قراء کشور تعمیم شود؛
61 – حقوق و وجایب مطبوعات آزاد؛
62 – پیرامون آزادی مطبوعات؛
63 – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (1)؛
64 – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (2)؛
65 – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (3)؛
66 – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (4)؛
67 – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (5)؛
68 – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (6)؛
69 – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (7)؛
70 – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (8)؛
71 – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (9)؛
72 – رجال تاریخی و سیاسی افغانستان در دو قرن اخیر (10)؛
این مجموعه در حال حاضر بیش از هزار صفحه را در بر گرفته و قطعاً مقالات زیادی هنوز از چشم ما به دور مانده است. لذا از تمامی پژوهشگران و فرهنگ‌دوستان تقاضا داریم جهت تکمیل این مجموعه در صورتی که به مقاله‌ای از ایشان در جایی بر می‌خورند نشانی آن مقاله و یا تصویر آن را با شمارۀ تلگرام 0093798478850 و یا ایمیل آدرس مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر info@baysunghur.org در اختیار ما بگذارند.
