مطایبات حاجی محمداسماعیل سیاه

تاریخ انتشار: 1398/11/05 نویسنده: محمدعلم غواص

هرات، مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر – مجموعۀ مطایبات را محمدعلم غواص در سال 1354 با مقدمه‌ای مبسوط تهیه کرد و شاید بنا به برخی ملحوظات اجتماعی و سیاسی به صورت فوتوکاپی از روی دست‌نویس آن را در شمارگان محدود منتشر کرد. در سال 1377 عبدالغفور آرزو این مجموعه را به جز شماری از مطایبات در کتاب «سیاه سپید اندرون» و در شمار دیگر آثار محمداسماعیل سیاه نقل کرد. سال‌ها بعد محقق تاجیکستانی حکیم قربانوف (باختری) در رسالۀ دکتری خود در پژوهشگاه خاورشناسی و میراث خطی اکادمی علوم جمهوری تاجیکستان نیز این اثر را نقل کرد. بعدها در سال 1389 این رساله با اندک تغییرات در کابل با عنوان «آزادۀ هروی» منتشر شد. در این چاپ متن مطایبات از صفحۀ 333 تا 366 را در بر گرفته است. تعداد مطایبات 135 تا و هشت مطایبه کم‌تر از نسخۀ اصلی است ضمن آن که مقدمۀ غواص نیز از کتاب حذف شده است.

بار دیگر غلام‌حیدر کبیری به سال 1388 در بزم نشاط (کلیات حاجی محمداسماعیل سیاه) در بخش سوم کتاب با عنوان «یافته‌های روایی» به نقل 73 مطایبۀ حاجی پرداخت (صص 369 تا 398). مؤلف در این اثر نامی از کتاب محمدعلم غواص نبرده و آنچه را ثبت کرده، گردآوریدۀ ذهن دوستان و بازماندگان حاجی به کوشش خود خوانده است. این در حالی‌ست که از میان مطایباتی نقل شده، شماری پیش از این در کار استاد محمدعلم غواص نقل شده و برخی تازه و گروهی هم اندک تفاوت‌هایی با کار پیشین دارد.

به هر روی کتاب از زمان نگارش تا کنون به صورت کامل و مستقل منتشر نشده است. در این چاپ، کتاب ویرایش و برخی توضیحات اضافی نویسنده را از متن به پانویس برگ‌ها منتقل شده است. برخی مشکلات و نارسایی‌های متن نیز توضیح داده شده است. این اثر در قطع رقعی در خزان 1398 از سوی مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر در 250 شماره  در هرات منتشر شده است.

دیدگاه‌تان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *