به روز چهارشنبه ۲۷ مهر/میزان ۱۴۰۱ نشست رونمایی و نقد کتاب «دودمان کرت هرات؛ دین و سیاست در ایران سدههای میانه» نوشتۀ دکتر لارنس گودارد پاتر با ترجمۀ دکتر محمدافضلی در مرکز مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر در هرات برگزار شد.
در آغاز نشست آقای مسعود امینی مدیر مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر ضمن خوشآمدگویی به مهمانان از برنامههای مؤسسه در خصوص معرفی، ترجمه و چاپ برخی آثار در زمینۀ هراتپژوهی خبر دادند. در ادامه ایشان اطلاعاتی را در زمینۀ کرتپژوهی در حوزۀ افغانستان ارایه کردند و از شش عنوان کتاب و چندین مقاله با بیان نقاط ضعف و قوتشان در این خصوص متذکر شدند.
سپس استاد محمدناصر رهیاب اخلاق کاری مترجم را در قبال ترجمه ستودند و گزینش و معناداربودن نوشته را ارج گذاشتند. به باور ایشان روایت نویسنده روایتی است که ما را به نگفتهها و کمترگفتهها میبرد، واکاوی روشنگرایانهای دارد و به شماری از پرسشهای ریشهای، پاسخهایی با پشتوانهای استوار فراروی خواننده میگذارد.ایشان ضمن یادکرد از دیباچۀ پُربار برگرداننده، افزودند که مترجم به خوبی از زیربار زبان مبدأ بیرون آمده و به زبان مقصد این چیرگی را داشته که از اصطلاحات، مثلها، ترکیبها و عبارتهای آن بهره گیرد و ترجمۀ خواستنی و ماستنیای فراروی خوانندگان بگذارد.استاد رهیاب در فرجامین سخن تلفظ «کرت» به فتح «ک» را از جانب نویسنده نیازمند پژوهش بیشتر دانستند و با این عبارات سخنان خود را پایان بخشیدند: «آیا نام این روستای کُرت و نشین (در شهرستان / الوسوالی گذره) بر باور شماری از آنان که تلفظ کُرت یا کورت را درست دانستهاند، سایهای نیفکندهاست؟ شاید! مگر نام همین روستا نیست که مرا به چونوچراگفتن واداشتهاست؟ بیایید بیشتر پژوهش کنیم!» این در حالیست که لارنس پاتر در بحث مفصلی با مراجعه به منابع بسیار تاریخی و ادبی و نسخهشناسی در نهایت املای کرت (با فتح نخست) را برگزیدهاست.
سخنران بعدی، دکتر صلاح الدین جامی، ضمن این که ارزش این اثر را در شیوایی کار مترجم و دقت در گزینش آن برای ترجمه برجسته ساختند از تحلیل، تفصیل و شرح و بسط نویسنده در زمینههای اجتماعی – سیاسی – دینی که در دوام و بقای حکومت ۱۵۰ سالۀ آل کرت کمک کرد، سخن به میان آوردند. دکتر جامی به گونۀ مفصل از نقش مدنیتسازی و تعامل مدبرانۀ ملوک کرت با قدرتهای دیگر بهویژه ایلخانان و جریانهای فکری – تصوفی آن عصر یادآور شدند و افزودند که این اثر نگاه خواننده را نسبت به تیموریان تغییر خواهد داد.
در پایان دکترمحمد افضلی، مترجم کتاب در پیامی از تلاشهای دکتر خلیلالله افضلی رئیس مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر قدردانی نمودند که با ایجاد این مرکز پژوهشی در خصوص فرهنگ و تاریخ سرزمین باستانی هرات و در مجموع افغانستان و زبان فارسی کارهای اکادمیک و علمی انجام میدهند. ایشان از مترجمان برجستۀ کشور نام بردند و اهمیت کارخاورشناسان را نیز متذکر شدند. چرایی کار این ترجمه را به آرزوی دیرینۀ خود و ایجاد فرصتی برای تشویق نسل جوان در مسیر ترجمه در زمینههای مختلف عنوان کردند. نشست با پرسش و پاسخ از سخنرانان برنامه پایان یافت.دودمان کرت هرات عنوان پژوهشی از پروفسور «لارنس گودارد پاتر» که به عنوان پایاننامۀ دکترای نویسنده در دانشگاه کلمبیای امریکا در سال ۱۹۹۲ انجام شدهاست. نویسندۀ اثر «دودمان کرت هرات» کوشیده تا زوایای پنهان این دوره را آن گونه که وجود داشته است از لابهلای متون و دیدگاههای دیگران بیرون کشیده و در یک مجموعۀ یکدست به خوانندگان عرضه کند.