هرات، مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر- دودمان کرت هرات (دین و سیاست در ایران سده‌های میانه) نوشتۀ دکتر لارنس گودارد پاتر با ترجمۀ دکتر محمد افضلی در هرات منتشر شد. این کتاب که در هفت فصل و سه پیوست نوشته شده، نگارش نخستین آن به سال 1992 به عنوان پایان‌نامۀ دکترا در رشتۀ تاریخ دانشگاه کلمبیا در نیویورک برمی‌گردد. مقدمه، آل کرت، قلمرو آل کرت، آل کرت و صوفیه، نیروهای اجتماعی و سیاسی، احیاء هرات و نتیجه هفت فصل این کتاب را تشکیل می‌دهد.
لارنس پاتر در یادداشتی که به مناسبت ترجمۀ کتاب نوشته به اهمیت دورۀ آل کرت توجه کرده و کرت‌ها را بنیان‌گذار گمنام رنسانس و نوزایی هرات خوانده است. او می‌نویسد: من تصمیم گرفتم که دورۀ کرت‌ها را مطالعه کنم زیرا به رغم این که دودمان مذکور به مدت تقریباً 150 سال قدرت را در دست داشت، اما به ندرت مورد مطالعه قرار گرفته بود. من دریافتم که پس از تهاجم مغول و تخریب این شهر در سال 1220م. این کرت‌ها بودند که آن را احیا کرده و بنیاد رنسانس شهر را پی‌ریزی کردند. با این حال بیشتر مؤرخان کرت‌ها را نادیده گرفته‌اند و امتیاز شکوفایی شهر را در قرن پانزده به جانشینان‌شان یعنی خاندان معروف تیموری بخشیده‌اند.
نویسنده در تحریر این پژوهش از منابع مختلف عربی، فارسی، ترکی، انگلیسی، آلمانی و دیگر زبان‌ها و نسخ چاپی، سنگی و خطی فراوان سود برده است. او با استفاده از این منابع با طرح موضوعات اختلافی مثل نام آل کرت که برخی به فتح و گروهی به ضم نخست آن را می‌خوانند و بررسی دو جریان تصوفی مشایخ جام و مشایخ چشت و پسندهای سیاسی و اجتماعی آنان، نتیجه‌گیری‌های علمی خود را نشان داده است. نویسنده خاطرنشان کرده که سلطان شاه‌رخ تیموری تحت تأثیر هنر معماری آل کرت در هرات قرار گرفت و مصلی را در رقابت با مسجد جامع هرات و مدرسۀ غیاثیه ساخت. جز این‌ها دقت نویسنده در ابعاد مختلف از جمله افتادن نام یک پشت در کتیبۀ آبدان مسجد جامع هرات ستودنی است. این پژوهش تا یافتن منابع تازه و جدید، بحث آل کرت‌پژوهی و تحقیق در خصوص این دورۀ تاریخی و سده‌های هفتم و هشتم هرات را به پایان برده است. از امتیازهای دیگر این کتاب به ترجمۀ خوب و روان آن باید اشاره کنیم.
تحقیق و پژوهش در خصوص آل کرت یکی از اهداف نشراتی مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر از بدو ایجاد این نهاد بوده است. در سال 1399 نخستین اثر در این حوزه با عنوان «ملوک کرت هرات» نوشتۀ پرفسور علی‌محمد زهما منتشر شد و یک اثر دیگر (سبک‌شناسی ادبیات دورۀ ملوک غور و ملوک کرت نوشتۀ شیراحمد نصری حق‌شناس) در آینده به چاپ خواهد رسید.
آل کرت دودمانی در تاریخ هرات هستند که نزدیک به یک و نیم سده از سال 643 تا 783 هجری قمری در میان حکومت‌های بازمانده پس از تهاجم چنگیز با مرکزیت هرات قلمرو وسیعی از ایران / خراسان آن روزگار را در اختیار داشتند و با مدارا و مدیریت به شکوفایی و آبادانی این شهر پرداختند.
این کتاب را می‌توانید از 9 شهریور / سنبله 1401 در هرات (مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر در ضلع شمالی ارگ) و مشهد (کتاب‌فروشی هیواد در پاساژ مهتاب، خیابان سعدی) و نیز با ارسال مبلغ (کتاب و هزینۀ پست) به شمارۀ حساب زیر در دیگر کشورها به دست آورید.
USD IBAN: TR31 0006 2000 1060 0009 0589 48
Name: Mohammadullah Afzali
Tel & Whats App: +905526675476
شناس‌نامۀ کتاب
نام کتاب: دودمان کرت هرات (دین و سیاست در ایران سده‌های میانه)
نویسنده: دکتر لارنس گودارد پاتر (استاد دانشگاه کلمبیا در نیوریورک)
مترجم: دکتر محمد افضلی
ویراستار: دکتر خلیل‌الله افضلی
مشخصات ظاهری: ۳۰۴ صفحه، رقعی
برگ‌آرا: محمدکاظم کاظمی
پوشه‌آرا: حسین‌علی ابراهیمی
ناشر: مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر
تاریخ نشر: تابستان 1401
کتاب های موسسه را از چه راهی بدست بیارم ؟