انتشار «فضایل القرآن» ابوعبید قاسم بن سلّام هروی با ترجمۀ خاموش هروی

تاریخ انتشار: 1399/11/05 نویسنده: ابوعبید قاسیم بن سلام هروی

هرات، مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر – «فضایل القرآن» نوشتۀ ابوعبید قاسم بن سلّام هروی با ترجمۀ دکتر عبدالله خاموش هروی در هرات منتشر شد. این کتاب از قديمى‌ترين رسائل در بارۀ فضیلت‌های قرآن است و منبع بسیای از دانشمندان در علوم قرآنی بوده است. مؤلف آن ابوعبید القاسم بن سلام هروی زادۀ سال 151 هجری قمری در روستای پاشان هرات است. ابوعبید محدث، قاری، فقیه و زبان‌شناس خراسانی بود که بیش‌تر عمر خود را در عراق و خراسان به تألیف آثار بسیاری از جمله غریب القرآن، غریب الحدیث، الناسخ و المنسوخ، ادب القاضی، الامثال السائره، معانی القرآن، الشعراء، الغریب المنصف فی علم اللسان، المجاز فی القرآن و … گذراند. او که مشاغلی چون قضاوت را نیز مدت‌ها تجربه کرد، پس از رفتن به حج در سرزمین حجاز ماندگار شد و در آن‌جا درگذشت.

ابوعبید در اين كتاب به بيان رواياتى در باب فضيلت آموختن قرآن، قرائت قرآن و گوش فرا دادن به آن، فضيلت پيروى از قرآن و ثوابى كه در متابعت آن و نيز عِقابى كه در تضييع آن وجود دارد، بزرگداشت اهل قرآن و فضيلت دانش قرآن و تلاش در به دست آوردن آن، فضيلت ختم قرآن، برخى صفات و ويژگى‌هاى اخلاقى قاريان و حاملان قرآن از جمله پرهيز از اكتساب و ارتزاق به وسيلۀ قرآن، فضايل سور و آيات قرآن كه در احاديث وارد شده و… مطالب ارزشمندی را بیان کرده است.

چگونگی جمع و تدوين قرآن و مواضع حروف و سور آن، حروف زايدى كه به سبب آن‌ها خط قرآن مختلف مى‌شود، رواياتى در بارۀ نقصان و كاهش در آيات قرآن، حروف دوازده‌گانۀ قرآنى كه مصاحف اهل حجاز و اهل عراق در آن‌ها با يك‌ديگر اختلاف دارند، قرائت‌هاى مختلف و گوناگون، استحباب قرائت قرآن با لحن عربى، اولين و آخرين آيات نازلۀ قرآن و نيز سوره‌های مكّى و مدنى آن، نهى از تأويل به رأى قرآن، مسائلى در بارۀ مصاحف و كراهت يا رخصت بيع و شراء آن‌ها و نيز نقطه‌گذارى و تزئين مصاحف، از دیگر مباحث این کتاب است.

«فضایل القرآن» یک مقدمه و پنج فصل دارد که هر کدام از فصل‌ها نیز ابوابی دارند. فصول پنج‌گانۀ كتاب عبارتند از: «قضايايى در بارۀ فضل قرآن و استماع و عمل به آن»، «فضايل آيات و سوره‌هاى قرآن در احاديث»، «آداب قاریان قرآن و حاملان آن»، «مسائلى در بارۀ مصاحف و كراهت يا جواز بيع و شراء آن‌ها، نقطه‌گذارى و تفسير آن‌ها و نيز تزئين مصاحف و «قرائات مختلف در قرآن». چاپ فارسی این کتاب با یادداشت مهندس عبدالله معروف حمید در بارۀ اهمیت کتاب و چرایی اقدام به ترجمۀ آن و پیش‌گفتار مهندس امید عزیزی در خصوص قرائات هفت‌گانۀ قرآن آغاز شده است. در ادامه پس از مقدمۀ مفصل مصحّح کتاب وهبی سلیمان غاوچی، متن کتاب در 67 باب آمده است. 

از مترجم کتاب دکتر عبدالله خاموش هروی (زادۀ هرات در ۱۳۳۴ خورشیدی) پیش از این آثاری چون «اسلام بنیان‌گذار عصر جدید»، «ترجمۀ جدولی قرآن کریم به زبان فارسی»، «ریاض الصالحین: مجموعۀ گران‌مایه از احادیث پیامبر بزرگ اسلام (ص)» اثر یحیی ‌بن ‌شرف نووی دمشقی، «سیره النبی (ص): ترجمۀ فارسی الرحیق المختوم» اثر صفی‌الرحمن مبارک‌پوری، ترجمۀ «تفسیر المنیر» اثر وهبة زحیلی (به همراه گروهی دیگر از مترجمان) و … در ایران، پاکستان و افغانستان منتشر شده است. فضایل القرآن نخستین اثر از جمله آثار گوناگون ابوعبید هروی است که با ترجمۀ دکتر عبدالله خاموش، نظارت علمی مهندس عبدالله حمید و مهندس امید عزیزی و ویرایش دکتر خلیل‌الله افضلی در 471 صفحه و قطع وزیری به چاپ رسیده است. این اثر را از روز سه‌شنبه 7 بهمن/دلو 1399 می‌توانید از مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر در ضلع شمالی ارگ هرات و کتاب‌فروشی مؤمنی در شهر نو هرات به دست آورید.

دیدگاه‌تان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *