«ملوک کرت هرات» نوشتۀ علی‌محمد زهما که به کوشش رضا جاویدان از سوی مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر به چاپ رسیده است، کتابی‌ست که در مورد یک دوره از حاکمان هرات نوشته شده است. این اثر تحقیقی که در مجلۀ عرفان در کابل به مدت دو سال (1330 – 132) نشر شده اما از سوی صاحب اثر به عنوان کتاب توفیق نشر نیافته بود، برای اولین بار از طرف مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر به صورت کتاب به نشر رسید. ساختار آن طوری است که در اول به وضعیت تاریخی هرات پرداخته، بعد از آن وسعت جغرافیایی حکمروایی ملوک کرت را مشخص کرده که غور، جوزجان، غرجستان و سیستان را نیز تحت قلمرو آنها بر شمرده است، بعد از آن به وضعیت اجتماعی – سیاسی پرداخته و یک‌به‌یک حکمرانان آن دوره را معرفی کرده است. در اخیر هم به وضعیت فضلا، علما و شعرایی آن دوره پرداخته است.
ملوک کرت یا آل کرت که در این کتاب از آن سخن به میان رفته، سلسله‌ای از امرا بودند که میانۀ سال‌های ۶۴۳ تا ۷۸۳ در خراسان استقلال داشتند. نخستین امیر این سلسله و در واقع مؤسس آن ملک شمس‌الدین محمد بن ابوبکر نام داشته و نسب او به سلاطین غور می‌رسید. مرکز امارت این خاندان شهر هرات بود و در مجموع هشت نفر از آنها فرصت امارت و حکمرانی پیدا کردند. امیر تیمور گورکانی این سلسله را منقرض کرد.
مشخصات ظاهری کتاب:
نام: ملوک کرت هرات
نویسنده: علی‌محمد زهما
به کوشش: رضا جاویدان
ناشر: مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر
سال چاپ: 1399
i love this best article