برگزاری سخنرانی علمی در خصوص ویژگی‌های سبک‌شناسانۀ نثر روضه الاحباب میر جمال‌الدین عطاءالحسینی در مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر

تاریخ انتشار: 1399/06/14

به روز پنج‌شنبه 15 سنبله/شهریور 1399 نشست علمی با عنوان «میر جمال‌الدین عطاءالحسینی و نگاهی به ویژگی‌های سبک‌شناسی نثر روضه الاحباب فی سیر النبی و الآل و الاصحاب» با سخنرانی جناب آقای ذبیح‌الله جامی دانش‌آموختۀ مقطع کارشناسی ارشد ادبیات فارسی دانشگاه هرات در مؤسسۀ پژوهشی بایسنغر برگزار شد. در ابتدای نشست دکتر خلیل‌الله افضلی ضمن معرفی مختصر جمال‌الدین عطاءالحسینی به بیان دو موضوع حول این دانشمند برجستۀ دورۀ تیموری اشاره کرد. احفاد و نوادگان میر جمال‌الدین و معرفی فرمان سلطان حسین بایقرا مصدّر به نام میر جمال‌الدین این مباحث را تشکیل داد. بر اساس اطلاعات ایشان، خانوادۀ میر جمال‌الدین پس از او چراغ علم و هنر را در هرات فروزان نگه داشته و شخصیت‌های منشی، طبیب و شاعر فراوانی از این خانواده برخاسته است. افضلی در ادامۀ صحبت‌های خود به توضیحات بیش‌تر در خصوص فرمان سلطان حسین بایقرا پرداخت که این فرمان در نوع خط بی‌نظیر است و تنها فرمانی به دست‌خط امیر علی‌شیر نوایی است که تا کنون شناسایی شده است. به موجب این فرمان شش زوج زمین در بلوکات هرات به عنوان سیورغال از طرف پادشاه وقت به میر جمال‌الدین بخشیده شده است.

در ادامۀ نشست آقای ذبیح‌الله جامی به معرفی میر جمال‌الدین عطاءالحسینی و آثار او و دست‌نویس‌ها، ترجمه‌ها و خلاصه‌ها و چاپ‌های مختلف این اثر پرداخت و در بخش دوم صحبت‌های خود نثر روضه الاحباب فی سیره النبی و آله و الاصحاب را در سه لایۀ زبانی، ادبی و فکری بررسی کرد. بررسی هر کدام از سطوح و لایه‌های ذکر شده با مثال‌هایی هم‌راه بود. در پایان نشست دکتر افضلی به جمع‌بندی سخنرانی پرداخت و ضمن سپاس از آقای جامی به مقایسۀ روضه الاحباب و روایات آن با کتب سیر، فتوح، مغازی و تواریخ اسلام تأکید کرد. به گفتۀ ایشان تا زمانی که چنین تحقیقی انجام نشود جایگاه واقعی و فردیت روضه الاحباب در سیره‌نویسی فارسی مشخص نخواهد شد. این نشست با حضور جمعی از پژوهشگران ادبی هرات و شماری از احفاد و نوادگان میر جمال‌الدین عطاءالحسینی برگزار شد. خاندان دشتکی شیرازی یکی از خاندان‌های سادات پایان دورۀ تیموریان و آغاز دورۀ صفویان بودند. میر جمال‌الدین عطاءالله پسر فضل‌الله حسینی شخصیت شاخص این خاندان است که پس از مهاجرت به هرات به عنوان وزیر در دربار سلطان حسین بایقرا مقرّر گردید، او سپس منصب اِشراف دیوان یافت. بعد از وفات سلطان حسین بایقرا در ۹۱۱ هجری قمری چه از فرزندان او و چه از ازبکان و صفویان که به نوبت بر هرات استیلا یافتند، منصب نپذیرفت تا آن که به تصریح خواندمیر در اوایل سال ۹۲۷ در هرات در گذشت. او چند سال در مدرسۀ سلطانیۀ هرات و در خانقاه مشهور اخلاصیه درس می‌گفت و هفته‌ای یک بار هم در مسجد جامع هرات وعظ می‌گفت. از شاگردان مشهور او می‌توان به فخرالدین علی صفی فرزند واعظ کاشفی اشاره کنیم. میر جمال‌الدین فرزندی با نام میر نسیم‌الدین ملقب به میرک شاه داشت که در علوم و فنون و علم حدیث یگانۀ دوران خود بود. عموی عطاءالله، اصیل‌الدین عبدالله دشتکی شیرازی صاحب درج الدرر فی احوال سید البشر(رض)  و مقصد الاقبال سلطانیه و مرصد الآمال خاقانیه (بخش نخست رسالۀ مزارات هرات) است.


دیدگاه‌تان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *