چکیده
دو نسخهٔ «تاریخ جهانگشای جوینی» و «تاریخ وصّاف» به ترتیب در سالهای ۸۳۴ و ۸۳۵ق. در کارگاه کتابپردازی غیاثالدین بایسنغرمیرزا، شاهزادهٔ تیموری در هرات کتابت شد. امروز نسخهٔ بایسنغریِ تاریخ جهانگشا در کتابخانۀ عمومی سنتپترزبورگ روسیه و تاریخ وصّاف در مجموعهٔ خصوصی کییِر در موزهٔ هنر دالاس آمریکا نگهداری میشود. این مقاله پس از ارائهٔ پیشینهای از تاریخ وصّاف و جایگاه آن، به معرفی این دو نسخهٔ بایسنغری میپردازد که به دلیل نبودن دسترسی آسان، تا کنون به درستی شناخته نشدهاند. این نسخهٔ تاریخ وصّاف احتمالا یکی از کهنترین نسخ دربردارندهٔ مجلّدهای اول تا چهارم و شاید کهنترین نسخهٔ حاوی مجلّد سوم است و اهمّیّت بسزایی در تصحیح این اثر مهم تاریخی، ادبی دارد. در بخش پایانی، ویژگیهای هنریِ نسخهٔ بایسنغریِ تاریخ وصّاف، از جمله چهار نگارهٔ برافزودهٔ آن بررسی میشود و در این ارتباط دو نسخهٔ دیگر مصیبتنامه عطّار و دیوان قاسم انوار با تصاویر برافزودهٔ مشابه معرّفی میشود.
کلیدواژهها: دستنویسهای تیموری، تاریخ جهانگشای جوینی، تاریخ وصّاف، بایسنغر، مجموعهٔ کییِر.
* دکترای ایرانشناسی دانشگاه کمبریج، کیوریتور هنر اسلامی موزهٔ هنر هاروارد